Trọng tâm ôn kiến thức - Luyện kỹ năng sinh học 12
CƠ CHẾ DI TRUYỀN BIẾN DỊ CẤP ĐỘ PHÂN TỬ
A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ
1. Khái niệm gen
Gen là một đoạn của phân tử ADN mang thông tin mã hoá cho một chuỗi pôlipeptit hay một
phân tử ARN.
- Gen cấu trúc là gen mang thông tin mã hoá cho các sản phẩm tạo nên thành phần cấu trúc
hay chức năng của tế bào.
- Gen điều hoà là những gen tạo ra sản phẩm kiểm soát hoạt động của các gen khác.
2. Cấu trúc chung của gen
Cấu trúc chung của một gen cấu trúc
Gen mã hoá prôtêin điển hình gồm 3 vùng trình tự nuclêôtit : Vùng điều hoà – vùng mã hoá
– vùng kết thúc.
+ Vùng điều hoà nằm ở đầu 3’ ở mạch mã gốc của gen, mang tín hiệu khởi động và kiểm soát
quá trình phiên mã.
+ Vùng mã hoá mang thông tin mã hoá các axit amin.
+ Vùng kết thúc nằm ở đầu 5’ của mạch mã gốc của gen, mang tín hiệu kết thúc phiên mã.
3. Đặc điểm của mã di truyền
- Mã di truyền là mã bộ ba, nghĩa là cứ 3 nuclêôtit đứng kề tiếp nhau mã hoá cho một axit
amin. Mã di truyền được đọc từ một điểm xác định và liên tục từng bộ ba nuclêôtit (không chồng
gối lên nhau).
- Mã di truyền có tính đặc hiệu, tức là một bộ ba chỉ mã hoá cho một loại axit amin.
- Mã di truyền có tính thái hoá (dư thừa), nghĩa là nhiều bộ ba khác nhau có thể cùng mã hoá
cho một loại axit amin trừ AUG, UGG.
- Mã di truyền có tính phổ biến, có nghĩa là tất cả các loài đều có chung một mã di truyền,
trừ một vài ngoại lệ.